Κυτταρολογική εξέταση ΠΑΠ: Επίδραση και περιορισμοί

Τα τελευταία 80 χρόνια ο προσυμπτωματικός έλεγχος με κυτταρολογική εξέταση ΠΑΠ είχε τεράστια επίδραση στην υγεία των γυναικών. Τα τελευταία 60 χρόνια, από τότε που η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία (American Cancer Society – ACS) προώθησε τη συμπερίληψη του τεστ ΠΑΠ στον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας,¹ η χρήση του τακτικού προσυμπτωματικού ελέγχου με κυτταρολογική εξέταση ΠΑΠ, σε συνδυασμό με τη διάγνωση και τη θεραπεία των προκαρκινικών βλαβών, έχει συμβάλει στη μείωση κατά 80% της επίπτωσης και της θνησιμότητας του καρκίνου του τραχήλου σε χώρες με συστηματικό προσυμπτωματικό έλεγχο.² Ο HPV αποτελεί κοινό ιό. Προβλέπεται ότι το 80% των γυναικών θα εκτεθούν στον ιό κάποια στιγμή στη ζωή τους.³ Παρά το γεγονός αυτό, μόνο το 2020 διαγνώστηκαν 604.127 νέα περιστατικά και 341.831 γυναίκες έχασαν τη ζωή τους λόγω του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.⁴ Για τη μείωση των ποσοστών επίπτωσης και θνησιμότητας πρέπει να δοθεί εν μέρει προσοχή στον προσυμπτωματικό έλεγχο, τη διαλογή και τη διαχείριση των γυναικών που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου. Επιπλέον, η πλειονότητα των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου συμβαίνει σε χώρες με χαμηλά έως μεσαία εισοδήματα, όπου δεν υπάρχουν οι υποδομές που απαιτούνται για να υποστηρίξουν την κυτταρολογική εξέταση ΠΑΠ σε ευρεία κλίμακα.⁵ Είναι απαραίτητες νέες λύσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, ώστε να αυξηθεί η πρόσβαση των γυναικών και να εφαρμοστούν οι βέλτιστες στρατηγικές πρόληψης.

Οι περιορισμοί της κυτταρολογικής εξέτασης ΠΑΠ

Αν και το τεστ ΠΑΠ έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον προσυμπτωματικό έλεγχο σε χώρες με οργανωμένα ή ευκαιριακά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, υπάρχουν περιορισμοί και μειονεκτήματα στη μεμονωμένη χρήση της κυτταρολογικής εξέτασης ΠΑΠ.

• Περιορισμένη ευαισθησία: Η κυτταρολογική εξέταση ΠΑΠ έχει περιορισμένη ευαισθησία. Όταν χρησιμοποιείται χωρίς συμπληρωματικές εξετάσεις, υπάρχει πιθανότητα ελλιπούς διάγνωσης της νόσου.^6,7,8,9

• Υποκειμενική ερμηνεία: Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων του δείγματος βασίζεται στις μεμονωμένες κρίσεις των κυτταρολόγων, γεγονός που μπορεί να διακυβεύσει την αναπαραγωγιμότητα. Παρέχονται κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά δεν υπάρχουν οριστικά, αντικειμενικά πρότυπα.^2,10

• Σφάλματα στην ερμηνεία: Ενδέχεται να προκύψουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα στην περίπτωση που ο κυτταρολόγος δεν ανιχνεύσει τα μη φυσιολογικά κύτταρα. Ενδέχεται επίσης να προκύψουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα στην περίπτωση που τα φυσιολογικά κύτταρα κατηγοριοποιηθούν εσφαλμένα ως μη φυσιολογικά.²

• Ποιότητα δείγματος: Κατά την παρασκευή των δειγμάτων σε επίχρισμα, ενδέχεται να μην επαρκεί η ποιότητά τους για την παροχή αποδεκτής ανάλυσης.¹¹

Τα προβλήματα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε υπερεκτίμηση ή υποεκτίμηση του κινδύνου. Η υπερεκτίμηση του κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε περιττές εξετάσεις ή θεραπείες. Αυτό ενδεχομένως αποτελεί ιδιαίτερο ζήτημα για τις νεότερες γυναίκες, για τις οποίες οι εξετάσεις είναι συχνά ψευδώς θετικές και η θεραπεία των ύποπτων βλαβών μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη γονιμότητα και την κύηση. Η υποεκτίμηση του κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή στην απουσία δράσης, γεγονός που θα μπορούσε να αποτρέψει ή να διακυβεύσει τη θεραπεία.

 

Υπεράσπιση του πρωτοβάθμιου προσυμπτωματικού ελέγχου για HPV

Η ανακάλυψη του HPV ως αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έφερε την επανάσταση στις στρατηγικές πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου.^6,12 Το τεστ HPV DNA αποτελεί πιο ευαίσθητο δείκτη για τον μελλοντικό κίνδυνο της υγείας του τραχήλου σε σύγκριση με τη μεμονωμένη εξέταση με τεστ ΠΑΠ.¹³ Για την ακρίβεια, οι κορυφαίοι ιατρικοί σύλλογοι των ΗΠΑ (ACOG,¹⁴ ASCCP,¹⁵ SGO,16 ACS¹⁷) υποστηρίζουν πλέον τον πρωτοβάθμιο προσυμπτωματικό έλεγχο για HPV ως επιλογή για τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου σε γυναίκες ηλικίας 25 ετών και άνω.

Υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν την εξέταση για HPV υψηλού κινδύνου (hrHPV) ως πρωτοβάθμιο προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας:

• Στον πρωτοβάθμιο προσυμπτωματικό έλεγχο, η εξέταση για hrHPV έχει αποδειχθεί ότι είναι περισσότερο ευαίσθητη από την κυτταρολογία στην ανίχνευση των αλλοιώσεων ≥CIN2 και ≥CIN3.¹³

• Υπάρχει η δυνατότητα να εντοπιστούν οι ασθενείς που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς το 70% των καρκίνων του τραχήλου προκαλείται από τους γονότυπους 16 και 18 του HPV.¹⁸

Η ευαισθησία είναι ζωτικής σημασίας στον πρωτοβάθμιο προσυμπτωματικό έλεγχο για HPV

Υπάρχει ο κίνδυνος ελλιπούς διάγνωσης της νόσου εάν δεν ανιχνευτεί η σχετική κλινικά μόλυνση από hrHPV στον πρώτο κύκλο προσυμπτωματικού ελέγχου ρουτίνας. Οι μη ανιχνευμένες μολύνσεις ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο.

 

Γονοτύπηση HPV: Αναγνώριση των γυναικών που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο

Οι γονότυποι 16 και 18 του HPV ενέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προκαρκινικών βλαβών και καρκίνου του τραχήλου από άλλους γονότυπους.¹⁹ Συνεπώς, η εστίαση σε αυτούς τους γονότυπους παρέχει στους ιατρούς χρήσιμες πληροφορίες στις οποίες μπορούν να βασιστούν για να λάβουν αποτελεσματικές θεραπευτικές αποφάσεις. Με τη διάκριση των γονότυπων 16 και 18 από άλλους τύπους HPV υψηλού κινδύνου είναι δυνατός ο εντοπισμός των γυναικών που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αλλοιώσεων ≥CIN3¹⁵, καθώς και όσων θα επωφελούνταν από την κολποσκόπηση.